Winnaar Herman de Coninckprijs 2024!
Een poëtische zoektocht naar Blocks familiewortels in Indonesië
Toen de grootouders van Robin Block na de Indonesische onafhankelijkheid naar Nederland kwamen, wachtte hun een kille ontvangst waar geen inburgeringsboekje tegen opgewassen was. Want hoe maak je van een nieuw land je thuis?
Block spiegelt, balancerend tussen verschillende culturen en nationaliteiten, zijn eigen zoektocht naar identiteit aan die van zijn grootouders. Tijdens zijn reis naar het moderne Indonesië komt 400 jaar koloniale geschiedenis tot leven door de stemmen van en ontmoetingen met verschillende personages. Zo zijn er de eigenzinnige Javaanse oermoeder die voortdurend overhoopligt met de afstandelijke Europese voorvader, een jonge Jakartaanse influencer die haar geheimen letterlijk op haar lijf draagt en een grillige gids die de onderwereld en geestenwereld met elkaar verbindt.
Met rijke beelden en subtiele humor leest deze dichtbundel als een intiem en meeslepend reisverhaal, waarin Block het diep persoonlijke verbindt met een grotere geschiedenis. Voor iedereen die een plek zoekt tussen landen en vlaggen.
‘Een omvangrijke verkenning (…) van zowel het mistige, koloniale verleden als van de eigen positie ten opzichte van dat verleden.’
De Groene Amsterdammer'Handleiding voor Ontheemden is prachtig poëtisch en politiek. Het confronteert, maar laat je niet wegkijken. Het bevraagt, zonder dat het eenduidige antwoorden geeft. Het verbindt een persoonlijk verhaal aan een grotere geschiedenis.'
De Nederlandse Boekengids'In soms pijnlijk mooie beelden (…) en met milde humor, vermengt de persoonlijke zoektocht van de dichter zich met die van koloniale geschiedenis van het land van zijn voorouders.'
Trouw Letter & Geest'De veelzijdige Robin Block, die in zijn werk graag muziek, taal en performance met elkaar combineert [...] De dichter vloeit soepel van dromerige regels en schilderachtige passages naar prozagedichten met meer interpunctie. [...] Het indrukwekkendste van Handleiding voor Ontheemden is dat Block het verleden en het heden op een vaak desoriënterende, soms harmonische manier weet te vermelten.' - De Lage Landen
'Een poëtische zoektocht. Krachtig, raak en vol ingehouden zang. Alle zingtuigen reizen mee. Twee werelden vloeien samen: verhalen over de oude kolonie én de ontdekking van het moderne Indonesië.' - Adriaan van Dis
'Zijn zoektocht heeft een bundel opgeleverd die betoverend en nuchter tegelijk is, de uitkomst van de erfenis van twee culturen. Block aanvaardt zowel de Nederlandse als de Indonesische kant van zijn afstamming. (...) Hij heeft met deze bundel een monument geschreven voor zijn voorvaderen, maar minstens zo belangrijk is het feit dat hij zijn verre, anonieme oermoeder haar naam heeft weten terug te geven.'
Literair Nederland'Robin Block pelt laag na laag, cyclus na cyclus de zogenaamde zekerheid af dat we samenvallen met onszelf en de plek waar we leven. 'thuis is in mijn lichaam / hoe moet ik anders liefhebben // de wind kerft een voorouder in mijn gezicht', lezen we. Robin Block krabt aan de huid van de lezer tot het gaat bloeden. Dat maakt Handleiding voor Ontheemden tot een onmisbaar boek voor elk van ons...' - AWATER
'Noem [Robin Block] gerust een van de belangrijkste Indische stemmen van zijn generatie. Niet iemand die gemakzuchtig clichés uit het verleden herkauwt, maar ook niet dat verleden al te stellig cancelt.'
Moesson'Anders dan de thematiek doet vermoeden is er in Handleiding voor ontheemden geen ruimte voor slachtofferschap. De ondertoon van ironie en de relativerende humor voorkomen een al te ongezonde aandacht voor eigen gevoelens. Wie het leest, begrijpt wellicht meer van zichzelf en van anderen. En iemand beter begrijpen is toch vaak de brug naar meer begrip.'
Nederlands Dagblad'Handleiding voor Ontheemden is een fantastische reis door tijd – en door taal – die je moet ondergaan. Soms gooit Block je in het diepe, maar hij laat je niet los.' - Dido Michielsen
Robin Block (1980) is dichter, muzikant en performer, die zowel in Nederland als in Indonesië vele kunstwerken en voorstellingen op zijn naam heeft staan. Met zijn poëziefilm Manual for the Displaced won hij het Nederlands Poëziefilmfestival en diverse internationale prijzen. Van zijn hand verschenen de bundel Bestialen en het tweetalige In Between, Di Antara. Zijn dichtbundel Handleiding voor Ontheemden is onlangs vertaald in het Engels en werd bekroond met de Granate poëzieprijs en de Herman de Coninckprijs.
(Auteursfoto: Ezme Hetharia)
