De vergelding

 ‘Het boek overstijgt moeiteloos de anekdotiek en geeft een prachtig inzicht in hoe de oorlog kleine dorpsgemeenschappen ontregelde.

'Een boek, dat wij mij betreft, tot in lengte van dagen behouden mag blijven voor volgende generaties.' – Janny M. Hooftman in de Baarnsche Courant

"De Tweede Wereldoorlog haalt het beste in Nederlandse auteurs naar boven. Zij leveren unieke prestaties wanneer ze zich over deze oorlog buigen. Aan het illustere rijtje van Harry Mulisch en W.F. Hermans mag nu Jan Brokken worden toegevoegd. (..) Met De vergelding schreef hij een indrukwekkend boek." – Simon Rozendaal in Elsevier

'Zelden is de Tweede Wereldoorlog op zo'n concrete wijze zo dichtbij is gekomen. (...) Jan Brokken gaat op fotografische wijze te werk, tovert iedere torenspits, straatsteen, bocht in de dijk, glashelder voor ogen, en slaagt er tegelijkertijd in om een thrillerachtige spanning op te bouwen'. – Ursula März in Die Zeit

‘Oorlogsklassieker ‘De Vergelding’ toont Jan Brokkens meesterschap als geschiedschrijver. (…) Rhoon, die kleine gemeenschap onder grote druk, blijkt een uitgelezen decor voor misschien de moeilijkste vorm van oorlogsgeschiedschrijving, namelijk waar collaboratie en verzet, goed en fout, zwart en wit overgaan in grijstinten. Wie gelooft dat die nuance de oorlogsellende relativeert, ziet hier dat dit niet altijd het geval hoeft te zijn: in ‘De vergelding’ maakt die het lot van de bewoners van de Rijsdijk juist alleen maar tragischer. (…) Brokken reconstrueerde deze gitzwarte Rhoonse oktoberdagen in ‘De vergelding’ (2013) tot een ragfijn, adembenemend mozaïek van menselijke macht en onmacht, acties en reacties, geluk en domme pech, impulsen en noodlot.’ – Laura van Baars in Trouw

'Zijn boek leest als een roman, vol mooi geformuleerde zinnen.' L. Vogelaar in Reformatorisch Dagblad

"Leeft toch vooral in het nu!," is een nuttig advies aan mensen die in het verleden blijven plakken. Maar ik heb zojuist de laatste bladzij van De vergelding dichtgeslagen. En dat is een stuk verleden dat ik niet meer zal vergeten. Want behalve de razend spannende geschiedenis van Rhoon, een dorp onder de rook van Rotterdam, is deze formidabele reconstructie van een gruwelijke afrekening met onschuldige burgers, méér dan een spannend boek. Solidariteit, verraad, overlevingsdrift; lezend vereenzelvig je je voortdurend met de gebeurtenissen die diep in het alledaagse leven van mensen kruipen. Ik leg het verhaal voortdurend langs de linieaal van mijn eigen kinder-oorlogs-ervaringen." – Marjan Berk in haar column op de voorpagina van RD/AD

"Niet eerder las ik een boek over de oorlog waarin ik mijn ouders zo nabij voelde. Terwijl die toch echt in een heel ander dorp opgroeiden." - Marja Pruis in De Groene Amsterdammer

'Voor wie opgroeide met romans als 'Oorlogswinter', 'De aanslag', en 'Soldaat van Oranje' is het boek een openbaring. Na de mythevorming, nu de feiten. Na goed en fout, nu de gelaagde werkelijkheid. En dat alles verpakt als een spannende detective. (...) een meesterlijk boek dat direct een plaats op de literatuurlijsten verdient.' - Jann Ruyters in Trouw

'De vergelding is een fascinerend boek vol mooie zinnen dat duidelijk maakt hoe zeer de oorlog ook ingreep in het leven van 'gewone burgers'. Ook maakt het boek duidelijk hoe subjectief begrippen als held, dader en slachtoffer kunnen zijn.' - Yuri Visser - Historiek

'[...] je wenst elk Nederlands dorp zo'n oorlogsbiograaf toe. Beter en spannender wordt het niet.' Hilbrand Rozema, Nederlands Dagblad Gulliver

'Het boek [greep] me telkens weer bij de kladden. Het is een boek waarvoor ik een buiging maak!' - Jehannes Regnerus in Doopsgezind NL

'Brokken heeft zijn dorpsdrama meesterlijk uitgewerkt. Spannend, intrigerend, ontroerend soms.De vergelding is zo'n boek dat je, zodra je het uit hebt, meteen nog eens wilt lezen. Ook vanwege de genuanceerde vrouwenportretten. Van Sandrien, van Dien, van 'moffenhoer' Dirkje. Brokken stelt de vraag of ze, als alleenstaande moeder, veel echte keuzes had.*****' - Inge van den Blink in Algemeen Dagblad

‘Het leest als een spannend boek, maar je bent je ook continu bewust van de tweespalt die het gebeurde in de kleine dorpsgemeenschap teweeg heeft gebracht. Tot op de dag van vandaag.’ – Vrouwen van nu

'Hij laat op fascinerende wijze zien hoe een trauma een kleine gemeenschap tot op de dag van vandaag verdeeld houdt. ****' Michel Krielaars in NRC Handelsblad

Chris Vemer van Radio Rijnmond maakte op 26 januari een uitzending over De vergelding

"De kern van het boek gaat over een dag, maar Brokken beschrijft een eeuw. (..) Je denkt, na al die jaren, dat het niemand meer lukt om iets origineels te schrijven over oorlog, dat alles al gezegd en geschreven is. Brokken bewijst het tegendeel met De vergelding." Coen Peppelenbos, Tzum Literair Weblog

Prachtige non-fictie. - **** Het Nieuwsblad

‘Het is allemaal zeer aangrijpend beschreven, juist door de nuchterheid die Brokken aan de dag legt. Het is toch al een sterk punt van De vergelding dat Brokken, gesteund door nauwkeurig onderzoek, een genuanceerd en eigenlijk ook behoorlijk ellendig beeld geeft van wat in Rhoon allemaal gebeurde. En dat zal ook elders niet ongewoon zijn geweest. Onthutsend is een zin als: ‘De bevrijdig werd een nachtmerrie in Rhoon.’ (…) De oorlog blijft verbazen. Iedereen was gek geworden. We weten nog niet half wat onze ouders en grootouders allemaal hebben uitgespookt. Brokken laat er weer iets van zien.’ – Arie Storm in Het Parool

'Brokken wist een even spannende als pijnlijke geschiedenis bloot te leggen, die, zo toont hij overtuigend aan, diepe sporen naliet in de levens van de betrokkenen. (...) Nederland mag Brokken dankbaar zijn voor dit subliem vertelde oorlogsverhaal in vijftig tinten grijs.' - Katja de Bruin in VPRO gids

'De vergelding geeft een indringend en gedetailleerd beeld van Rhoon in die laatste oorlogsjaren'. ****' - Marcel Hulspas in de Volkskrant

'Uiteindelijk denk ik dat Brokken ons hiermee door het boek laat zien, dat je nooit kunt weten hoe mensen, en dus ook de lezer, in bepaalde omstandigheden zal reageren, wat voor keuzes je zal maken en waarom je dat doet en welke gevolgen die hebben. In buitengewone omstandigheden, zoals een oorlog, worden deze besluiten meestal nog ondoorzichtiger, zeker voor de mensen om je heen die alle motieven en drijfveren nooit zullen kunnen achterhalen en daardoor soms ongenuanceerde conclusies trekken. Het mooie van dit boek van Brokken is dat hij wel op zoek is gegaan naar de motieven en drijfveren van de betrokkenen waarover hij schrijft en hij neemt de lezer daarin mee. Daarmee is Brokken er, naar mijn mening, in geslaagd de lezer te laten nadenken dat vaak iets niet is wat het op het eerste oog lijkt. Ten slotte wil ik nog even met één zin uit het boek laten weten wat de lezer aan taalkundigheid van Brokken te verwachten heeft: “Alleen Alie Marcelis-van Steggelen duwde het slaapkamerraam open en riep: ‘Dries’, een schreeuw die als een glasscherf door het doffe geluid van de voetstappen sneed.” Zo’n zin raakt je in je hart. Het was voor mij het eerste boek dat ik van Brokken las, maar door zijn prachtige taalgebruik in De vergelding ben ik zeker van plan meer boeken van hem te gaan lezen.' - De Leestafel

'Het levert een uitermate boeiend boek op, dat leest als een spannende thriller (...) Brokken laat op indringende wijze zien dat goed en kwaad soms heel dicht bij elkaar liggen. ****' Sonja de Jong in Noord Hollands Dagblad

'...opnieuw een Brokken van formaat: een met urgentie geschreven boek dat zich pas weg laat leggen als de laatste regels gelezen zijn. - Lies Schut in De Telegraaf

'Het boek laat zich op dit punt lezen als een detective, maar het is meer dan dat. Brokken hanteert als het ware een caleidoscoop en brengt zo allerlei aspecten van de oorlog en de verwerking daarna in beeld: oorlogsgeweld, verzet en collaboratie, accomodatie als middel om te overleven, armoede en rijkdom, de gemeentelijke en kerkelijke leiders, het Duitse bestuur, de moffenmeiden en hun omgang met Duitsers voor vertier en eigen gewin, inkwartiering, arbeidsinzet en onderduik, religie als leidraad voor gedrag, haat en nijd, ruzie en achterklap, de Hongerwinter, de naoorlogse zuivering en rechtsplegine, het grote zwijgen na 1945. Alleen de Jodenvervolging ontbreekt, maar die speelde dan ook niet in Rhoon.' - Prof. dr. Jac Bosmans, historicus in Openbaar Bestuur

"Nederland kent een nieuwe topschrijver. Jan Brokken is zijn naam. Ik vraag me wel af wat er aan de hand is met al die Hollanders in Europa. Jan Brokken schrijft al jaren geweldige boeken. Ze spelen zich af in Afrika, op zee, op Curaçao, in de Baltische staten of in de jungle van Venezuela. In al die boeken weet hij zijn journalistieke gaven te paren aan de schrijfkunst. Maar juist dit ene boek, een boek dat gaat over Nederland in zijn moeilijkste en meest verkrampte periode, staat al weken nummer 1 op de lijst van 60 best verkochte boeken." – Eric den Brabander in Antilliaans Dagblad

'Een fantastisch boek.' - Onno Blom in de TROS Nieuwsshow 

‘Ik heb zelden meegemaakt dat iemand in Nederland zó goed heeft ingezoomd op zo’n gebeurtenis en heeft laten zien hoe gecompliceerd alles was. Goed, fout, dat weten we wel, maar al die tinten daar tussenin.’ – Wim Brands in VPRO Boeken

‘Geschiedenis is zelden zwart-wit, maar meestal grijs. En Brokken vertelt dit grijs op een evenwichtige en meesterlijke manier.’ – Frankfurter Allgemeine Zeitung

‘Een sensationeel boek. Brokken houdt ons voor dat de oorlog pas voorbij is als de mensen alle verhalen verteld hebben. Dus nooit.’ – Die Welt 

'Een prachtig boek waar een waanzinnige research aan vooraf is gegaan.' - Petra Possel in Kunststof radio

 'De schrijver van In het huis van de dichter en Baltische zielen, twee parels van boeken, heeft met De vergelding weer een juweel aan zijn imposante reeks toegevoegd. Een boek 384 pagina's groot, dat je niet loslaat. Jan Brokken ten voeten uit, als het over menselijke waarden gaat.' - Henk Jansen in De Rijnpost

'De vergelding laat op een buitengewoon indringende manier zien dat goed en fout voor, tijdens en na de oorlog geen kwestie is van lelieblank versus pikzwart. Bij nader inzien ontwaar je een enorm scala aan tussentinten.' – Jaap Goedegebuure in FD